شهر زیرزمینی و دستکند تفرش

بزرگترین شهر زیرزمینی ایران، خاورمیانه و حتی دنیا!

شهر زیرزمینی تفرش، در منطقه ترخورانِ شهرستان تفرش واقع شده است. بر اساس یافته‌های چند فصل کاوش‌ِ باستان‌شناسی و کشف آجر فرش‌های مربوط به دوران سلجوقی، قدمت این شهر دست‌کم به دوره سلجوقیان می‌رسد.

از خصوصیات منحصر به فرد این شهر می‌توان به وسعت بسیار زیاد و ساختار شبکه‌ای و چند طبقه‌ایِ آن اشاره کرد. شبکه‌ای متصل به هم که وسعت آن ۱۵۰ هکتار تخمین زده می‌شود. تا کنون نمونه‌هایی از شهر یا به عبارت بهتر «دست‌کند زیرزمینی» در مناطق مختلف کشور ازجمله همدان، خمین، ملایر، نوش‌آباد و حتی نمونه‌هایی در کشور ترکیه مشاهده شده است؛ ولی هیچ‌کدام وسعتی این‌چنین نداشته‌اند. دکتر موسوی‌نیا؛ سرتیم پروژه کاوش باستان‌شناسی شهر زیرزمینی تفرش در این‌باره می‌گوید: اگر بخواهیم کل شهر را کاوش کنیم و کار را از همین امروز آغاز کنیم، قطعا پایان کاوش به عمر من و شما کفاف نمی‌دهد، چراکه با محوطه بسیار بزرگ و کلانی روبه‌رو هستیم و شاید بتوان گفت شهر زیرزمینی تفرش یکی از بزرگ‌ترین دستکندهای دنیا خواهد بود.

گفته می‌شود هم‌اکنون سرنخ‌هایی در مناطق دیگر شهر تفرش و همچنین یکی از روستاهای نزدیک نیز پیدا شده است؛ آیا این شهرِ زیرزمینی به این مناطق هم راه دارد؟ اگر دارد، وسعت آن چند برابر می‌شود؟
بدون شک اگر این شهر زیرزمینی درست و در خور وسعت و ویژگی‌های خاصش معرفی شود، می‌تواند شهرت جهانی پیدا کرده و همچنین به بهشت و قطب باستان‌شناسان در زمینه دست‌کندهای زیرزمینی تبدیل گردد.

در یکی از اشعار استاد مرحومِ تفرشی «مظاهر مصفا» در کتاب «پیر سنگی» آمده است:

هـست در خـانه عـمو احمـد، چــاهی و زیـر چـاه، بـازاری
چهارسوقی، چهار رسته دکان، قلعه‌ای، خانه‌های بسیاری

این کهن‌سـال شـهر زیرزمین یادگاری است از حمله مغولان
مردم ترخوران، به وقت هجوم اندرین نقب می‌شدند نهان

در حال حاضر بازدید بخش‌هایی از این شهر زیرزمینی برای عموم آزاد است. تجربه‌ای خاص که در هنگام بازدید ما را به فکر فرو می‌برد و شاید سوال‌هایی در ذهنمان ایجاد کند. از جمله:
● چرا در این محیط احساس نفس‌تنگی یا خفگی بهمون دست نمی‌دهد؟ راه ورود و خروج هوا کجاست و با چه مهندسی‌ای ساخته شده است؟
● دلیل وجود چنین شهری با این وسعت در زیر زمین چیست؟
● چند نفر و به مدت چند سال مشغول کندن و ساخت این شهر بوده اند؟
● خاک حاصل از کندن این شهر چطور و به کجا منتقل شده است؟
● در شهر کوچک و کم جمعیت و دنجِ تفرش، چه نیازی به اجرای چنین پروژه بزرگ و پرزحمتی بوده است؟
● آیا افراد خاصی از این شبکه زیرزمینی استفاده می‌کردند یا همه مردم؟
● آیا از این شبکه زیرزمینی برای مخفی کردن اموال و دارایی خود استفاده می‌کردند یا برای مخفی شدن و یا…؟
● آیا در آن زمان خطری شهر کوچک تفرش را تهدید می‌کرده است؟
● دلیل ساخت دالان‌هایی به شکل پیچ‌در‌پیچ و خوفناک چیست؟
● چرا شهر زیرزمینی با این وسعت در شهرهای مهم و بزرگی مانند تهران و اصفهان و تبریز و… وجود ندارد؟
● و…

4 دیدگاه برای “شهر زیرزمینی و دستکند تفرش

دیدگاهتان را بنویسید