معرفی پدیده های ژئوتوریسمی ایران-آبشارها

آبشارها یکی از پدیده‌های زمین‌شناسی و از جمله زیر شاخه های ژئوتوریسم هستند که تحت تاثیر ریزش آب از ارتفاع تشکیل می شوند. دلیل اصلی تشکیل آبشارها ایجاد پستی و بلندی و پله های طبیعی که حاصل فرسایش جابجایی سنگها و در کل حرکات زمین ساختی خصوصا گسل ها در مسیرجریانات سطحی می باشد.
عامل اصلی جذابیت آبشارها ریزش آب از ارتفاع ، صدای زیبا و سرسبزی پیرامونی آن می باشد، که باعث توجه بیش از حد گردشگران به این نوع جاذبه گردشگری گردیده است. البته آبشارها تنها در سطح زمین به وجود نمی آیند بلکه در زیر زمین در مسیر جریانات آبی و گاها دیگر سیالات خصوصا در غارها نیز تشکیل می شوند.
کشورمان به دلیل موقعیت جغرافیایی و ساختار زمین شناسی خود و گستره وسیعی که دارد آبشارهای بیشماری را در دل خود جای داده است که اکثرا باریک و بلند هستند و به ندرت آبشار رودخانه ای وسیع دیده می شود. بیشتر این آبشارها نیز به دلیل تنوع لایه های سنگی و در هم تنیدگی آنها در دو رشته کوه البرز و زاگرس تشکیل شده اند. در زیر به معرفی چند تا نمونه از آبشارهای ایران می پردازیم.

آبشار وارک لرستان

استان لرستان با توجه به قرار گیری در وسط رشته کوه زاگرس به سرزمین آبشارهای زاگرس وایران معروف است و یکی از آبشارهای زیبا بکر و مهم آن آبشار وارک در جنوب شرقی شهرستانخرم آباد در بخش پاپی قرار دارد. این آبشار که از چندین محضر چشمه از ارتفاع 1600 متری از سطح دریا از دل سنگهای آهکی توده ای سفید رنگ سازند آسماری مربوط به زمان زمین شناسی الیگوسن حدود 30 میلیون سال پیش که توسط گسل بریده شده و آب به بیرون می ریزد و بعد طی مسیری و ایجاد پله های دیگری از آبشار در نهایت به رودخانه پایین دستی خود می ریزد. ارتفاع آبشار اصلی حدود10 متر آبشار جانبی آن حدود40 متر و آبشارهای پایین دستی 5 الی 8 متر می باشند. وجود درختان تنومد چنار در کنار جنگل انبوه بلوط ویژگی خاصی به منطقه داده است.

آبشار شلماش آذربایجان غربی

در 9 کیلومتری جنوب شهر سردشت استان آذربایجان غربی در منطقه ای جنگلی خوش آب هوا بر روی صخره های ایجاد شده توسط حرکت گسل و لایه های زمین، آبشاری به نام شلماش که در وسط دره ای جنگلی و سرسبز به همین نام و روی رودخانه ای به نام سر سو تشکیل شده است، که نگاه هر بیننده ای را به خود جلب می کند و یکی از آبشارهای بزرگ، پر آب و مهم استان آذربایجان غربی می باشد. این آبشار تحت تاثیر حرکات صفحات زمین شناسی و گسل های ایجاد شده بر روی لایه های آفیولیت ملانژ زمان پروتوزوئیک، آمفیبولیت های زمان ارودیسین و آهکهای زمان کرتاسه که در طول زمان به وسیله گسل های معکوس روی هم رانده شده اند، شامل شش آبشار کوچک و بزرگ پشت سر هم تشکیل شده است. ارتفاع آبشارها از 2 متر تا حدود 20 متر متغییر می باشد. وجود درختان تنومند گرده و درختان بلوط و دیگر درختان و گیاهان جنگلی فضایی زیبا و آرامش بخشی را جهت تفریح و استراحت ایجاد کرده است.

آبشار برگ جهان تهران

آبشار برگ جهان در شمال غرب استان تهران و در دل کوههای منطقه لواسانات و بالا دست روستای برگه جهان از به هم پیوستن دو دره پر آب که از ارتفاعات بره کوه سرچشمه گرفته و با ایجاد چندین آبشار کوچک و بزرگ در طی مسیر خود بر روی لایه های مارن و ماسه سنگی 10 میلیون ساله سازند فجن در نهایت در تلاقی دو دره با ایجاد یک آبشار پر آب و زیبا به ارتفاع حدود 15 متر در دره ای تنگ با درختان بید جذابیت زیبایی به این منطقه داده و جایی برای تفریح طبیعت گردان و کوهنوردان و اهالی منطقه تبدیل کرده است.

آبشار خور کرج

خور روستای ییلاقی و بسیار زیبایست در ابتدای جاده کرج به چالوس این روستا بیشتر با آبشاری به همین نام معرف شده است آبشاری که تمام فصول زیبایی بی نظری به علاقه مندان به طبیعت به رخ می کشد، خصوصا فصل زمستان به یک آبشار یخی کم نظیر تبدیل می شود و علاقه مندان به ورزش یخ نوردی به پای خورد می کشاند.
این آبشار بر روی دیواره ای ستبر از جنس توف، ماسه سنگ و خاکستر های آتشفشانی سازند کرج به سن 35 میلیون سال پیش با ارتفاعی حدود 30 متر تشکیل شده است. طبیعت ییلاقی خور باعث رونق گردشگری در این منطقه شده و پایگاهی برای ورزش های زمستانی استان البرز تبدیل شده است.

آبشار ویسادار گیلان

آبشاری خروشانی که در مسیر رودخانه لومیر در منطقه جنگلی ویسادار و 15 کیلومتری شهر پره سر قرار دارد و به شکل بسیار زیبا و جذابی از روی سنگهای آهکی لایه لایه سازند لار مربوط به زمان زمین شناسی کرتاسه حدود 80 میلیون سال فرو می ریزد. ارتفاع آبشار حدود 20 متر می باشد و در محل ریزش خود نیز حوضچه ای نسبتا عمیقی را به وجود آورده. این آبشار به دلیل قرار گیری در بین جنگلهای سر سبز تالش و همجواری با جاده به یکی از مهمترین جاذبه های گردشگری استان گیلان تبدیل شده است.